Zwracamy uwagę na nowe obowiązki organizacji pozarządowych realizujących zadania finansowane z udziałem środków publicznych wynikające z przepisów ustawy o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1062, zwana dalej: „ustawą o dostępności”) jest systemowym zobowiązaniem podmiotów publicznych do zapewnienia dostępności.
Od dnia 5 września 2021 r. na podstawie w/w ustawy obowiązek uwzględnienia szeroko rozumianej „dostępności” dotyczy również podmiotów innych niż publiczne, w tym także organizacji pozarządowych i innych podmiotów, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w przypadku, gdy zawierają one umowę z podmiotem publicznym o realizację zadania publicznego lub zamówień publicznych.
Mając na uwadze powyższe organizacja pozarządowa samodzielnie powinna dopilnować przestrzegania przez siebie w/w przepisów prawa. Dodatkowo w umowach zawieranych przez podmioty publiczne z tzw. „trzecim sektorem” po dniu 5 września br. powinny się znaleźć postanowienia określające warunki służące zapewnianiu dostępności w zakresie realizacji tych zadań. Oznacza to, że WSZYSTKIE działania realizowane ze środków publicznych, zlecane do realizacji NGO powinny być realizowane z uwzględnieniem warunków dostępności, ale warunki te powinny być określone w umowach w sposób adekwatny do zakresu danego zadania (lub ewentualnie zamówienia). Nie jest więc wymagane, by podmiot publiczny realizując zadanie związane np. z organizacją wydarzenia kulturowego (np. wystawy) zleconego do realizacji w trybie uproszczonym, tzw. „małe granty” spełniał wszystkie wymagania określone w art. 6 ustawy o dostępności. Powinien jednak zapewnić dostępność w tym obszarze i zakresie jakiego dotyczy zlecone zadanie
w oparciu o stosowne przepisy ustawy.
Zatem organizacje pozarządowe składając ofertę w trybie konkursowym lub uproszczonym powinny mieć na względzie fakt, iż wymagania ustawowe powinny być spełnione i w składanych ofertach określać w jaki sposób w związku z proponowanym zadaniem zostanie zapewniona dostępność osobom ze szczególnymi potrzebami.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, powinny dążyć w prowadzonej działalności do zapewnienia osobom ze szczególnymi potrzebami dostępności:
- architektonicznej,
- cyfrowej,
- informacyjno-komunikacyjnej.
Ponadto zgodnie z art. 5 ust. 2 ww. ustawy gdy podmiot realizuje, na podstawie umowy zawartej z podmiotem publicznym, zadanie finansowane z udziałem środków publicznych ma obowiązek zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w zakresie określonym w tej umowie.
Art. 6 ww. ustawy określa zakres minimalnych wymagań służących zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami i obejmują one:
1. w zakresie dostępności architektonicznej:
- zapewnienie wolnych od barier poziomych i pionowych przestrzeni komunikacyjnych budynków,
- instalację urządzeń lub zastosowanie środków technicznych i rozwiązań architektonicznych w budynku, które umożliwiają dostęp do wszystkich pomieszczeń, z wyłączeniem pomieszczeń technicznych,
- zapewnienie informacji na temat rozkładu pomieszczeń w budynku, co najmniej w sposób wizualny i dotykowy lub głosowy,
- zapewnienie wstępu do budynku osobie korzystającej z psa asystującego, o którym mowa w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. odpowiednio wyszkolonego i specjalnie oznaczonego psa, w szczególności psa przewodnika osoby niewidomej lub niedowidzącej oraz psa asystenta osoby niepełnosprawnej ruchowo, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym),
- zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji lub ich uratowania w inny sposób;
1. w zakresie dostępności cyfrowej – wymagania określone w ustawie z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych;
1. w zakresie dostępności informacyjno-komunikacyjnej:
- obsługę z wykorzystaniem środków wspierających komunikowanie się,o których mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się, tj. rozwiązań lub usług umożliwiających kontakt, w szczególności poprzez:
- korzystanie z poczty elektronicznej,
- przesyłanie wiadomości tekstowych, w tym z wykorzystaniem wiadomości SMS, MMS lub komunikatorów internetowych,
- komunikację audiowizualną, w tym z wykorzystaniem komunikatorów internetowych,
- przesyłanie faksów,
- strony internetowe spełniające standardy dostępności dla osób niepełnosprawnych;
lub przez wykorzystanie zdalnego dostępu online do usługi tłumacza przez strony internetowe i aplikacje,
1. instalację urządzeń lub innych środków technicznych do obsługi osób słabosłyszących, w szczególności pętli indukcyjnych, systemów FM lub urządzeń opartych o inne technologie, których celem jest wspomaganie słyszenia,
1. zapewnienie na stronie internetowej danego podmiotu informacji o zakresie jego działalności - w postaci elektronicznego pliku zawierającego tekst odczytywalny maszynowo, nagrania treści w polskim języku migowym oraz informacji w tekście łatwym do czytania,
1. zapewnienie, na wniosek osoby ze szczególnymi potrzebami, komunikacji z podmiotem publicznym w formie określonej w tym wniosku.
Obowiązek dostępu alternatywnego – w przypadku braku możliwości zapewnienia dostępności osobie ze szczególnymi potrzebami:
- zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, w przypadku, gdy podmiot nie jest w stanie,w szczególności ze względów technicznych lub prawnych, zapewnić dostępności osobie ze szczególnymi potrzebami w zakresie opisanym w pkt 1 i 3, podmiot ma obowiązek zapewnić takiej osobie dostęp alternatywny, polegający w szczególności na:
- zapewnieniu osobie ze szczególnymi potrzebami wsparcia innej osoby lub
- zapewnieniu wsparcia technicznego osobie ze szczególnymi potrzebami, w tym z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, lub
- wprowadzeniu takiej organizacji podmiotu publicznego, która umożliwi realizację potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, w niezbędnym zakresie dla tych osób;
- zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych w przypadku braku możliwości zapewnienia osobie ze szczególnymi potrzebami dostępności cyfrowej elementu strony internetowej lub aplikacji mobilnej, podmiot ma obowiązek zapewnić alternatywny sposób dostępu do tego elementu, który polega w szczególności na:
- zapewnieniu kontaktu telefonicznego, korespondencyjnego, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (tj. rozwiązań technicznych, w tym urządzeń teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzi programowych, umożliwiających indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności poczty elektronicznej),
- lub za pomocą tłumacza języka migowego, lub tłumacza-przewodnika, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się, jeżeli podmiot publiczny udostępnia taką możliwość.