Dane statystyczne, którymi dysponuje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wskazują, iż corocznie ponad połowa wszystkich wypadków przy pracach w gospodarstwach rolnych jest spowodowana upadkami. W 2013 roku, na terenie województwa łódzkiego, zgłoszono do KRUS 2053 wypadki przy pracy rolniczej. Blisko 52% z nich stanowiły upadki osób.
Duża ilość upadków rolników podczas pracy jest spowodowana złym stanem nawierzchni podwórzy i ciągów komunikacyjnych na terenie gospodarstwa, który ulega dodatkowemu pogorszeniu na skutek warunków atmosferycznych. Szczególnie w okresie zimowym, opady śniegu i deszczu oraz towarzyszące opadom mrozy powodują, że podłoże staje się śliskie, grząskie i nierówne.
Często do upadków na terenie gospodarstw dochodzi także wskutek pośpiechu poszkodowanych oraz braku dbałości o ciągi komunikacyjne, które nie są wydzielone lub zostają źle wydzielone, albo też nieuprzątniętych dojść do budynków i nieporządku wewnątrz obiektów. Niejednokrotnie przyczyną upadku bywa również wyeksploatowane albo zabrudzone obuwie robocze.
Z prowadzonych przez Kasę analiz wynika, że szczególnie często zdarzają się potknięcia o wysokie progi w wejściach i przejściach budynków inwentarskich. Wiele budynków inwentarskich starego typu posiada takie zagrożenia konstrukcyjne.
Kolejna liczna grupa urazów w gospodarstwie rolnym jest spowodowana upadkiem osób ze strychów, poddaszy, stodół i innych budynków gospodarczych, podczas układania i zrzucania pasz objętościowych i słomy przez niezabezpieczone otwory zrzutowe w stropach i ścianach budynków. Upadek ze strychu lub poddasza najczęściej kończy się ciężkimi obrażeniami ciała, a nawet śmiercią poszkodowanych. Każdego roku zdarzają się także tragiczne w skutkach wpadnięcia – w tym także dzieci – do niezabezpieczonych dołów i odkrytych studzienek ściekowych, szamb, zbiorników na gnojowicę.
Wśród przyczyn upadków obserwujemy również: nieprawidłowy sposób wchodzenia i schodzenia z maszyn rolniczych oraz nieprawidłowo skonstruowane i usytuowane drabiny. Zarówno szczeble drabin, jak i stopnie przy ciągnikach i maszynach często zabrudzone są ziemią oraz resztkami roślinnymi, co sprzyja ześlizgnięciom i upadkom z wysokości. Takie upadki kończą się często groźnymi urazami kończyn dolnych i górnych.
W trosce o własne bezpieczeństwo warto więc pomyśleć o poprawie stanu bezpieczeństwa w swoim gospodarstwie oraz o wyeliminowaniu zaniedbań występujących w obejściu, które mogą doprowadzić do wypadku.
Aby zminimalizować ryzyko upadków przy pracy w gospodarstwie rolnym należy:
- likwidować śliskość nawierzchni przejść komunikacyjnych poprzez usuwanie śniegu, posypywanie oblodzeń piaskiem, popiołem lub trocinami;
- utrzymywać czystość i porządek na podwórzu oraz w ciągach komunikacyjnych;
- stosować obuwie z antypoślizgową, protektorowaną podeszwą, najlepiej z cholewką chroniącą kostkę;
- na ośnieżonych lub oblodzonych powierzchniach stosować nakładki na obuwie, tzw. raczki antypoślizgowe;
- naprawiać uszkodzone stopnie oraz zamontować barierki wzdłuż ciągu schodów i na podeście;
- zabezpieczać otwory zrzutowe na strychach, poddaszach;
- stosować bezpieczne drabiny i podesty przy pracach na wysokości – bezpieczna drabina to drabina o mocnych i właściwie zamocowanych szczeblach, zabezpieczona przed poślizgiem lub przechyłem (u dołu gumowe lub ostre zakończenia, u góry zamontowane haki). Kąt nachylenia drabiny powinien wynosić od 65° do 75°, a drabina powinna wystawać minimum 0,75m nad powierzchnię, na którą wchodzi użytkownik;
- wyrównywać i utwardzić w miarę możliwości nawierzchnie placów i przejść;
- schodzić z ciągnika rolniczego plecami skierowanymi w kierunku zejścia (tak jak podczas wchodzenia) i podtrzymywać się przeznaczonych do tego uchwytów;
- w przypadku braku możliwości usunięcia progów, oznaczyć je w widoczny sposób.
W każdej placówce KRUS dostępne są bezpłatne broszury i ulotki związane z kampanią „Upadek to nie przypadek”. W materiałach tych szczegółowo opisano sposoby zapobiegania upadkom osób w gospodarstwach rolnych. Zachęcamy do zapoznania się z publikacjami.
Oddział Regionalny KRUS w Łodzi przypomina również, że zgłoszenia wypadku przy pracy rolniczej powinien dokonać poszkodowany lub inna osoba, niezwłocznie po zaistnieniu zdarzenia. Zgłoszenia można dokonać osobiście, telefonicznie, za pośrednictwem poczty lub drogą elektroniczną, we wszystkich placówkach terenowych KRUS. Późne zgłoszenie wypadku utrudni przeprowadzenie postępowania powypadkowego i może uniemożliwić przyznanie prawa do jednorazowego odszkodowania.
Źródło informacji: Elżbieta Nawrocka, dyrektor Oddziału Regionalnego KRUS w Łodzi