Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego (ZPORR) współfinansowany jest z zasobów Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS).

W realizację Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego (ZPORR) 2004-2006 zostało zaangażowanych 4230,1 mln euro, w tym właśnie ze strony zasobów funduszy strukturalnych ESDF i ESF - 2968,5 mln euro. Szacuje się, że zaangażowanie środków Unii Europejskiej w tych właśnie latach w realizację celów polityki strukturalnej w Polsce, w układzie poszczególnych funduszy strukturalnych, przyjmie następujące przybliżone proporcje:

Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) - 85,3% (2 530,1 mln euro),
Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) - 14,8% (438,4 mln euro).

Dofinansowanie z EFRR i EFS może wynosić maksymalnie do 75% kwalifikującego się kosztu, a w przypadku, gdy inwestycje infrastrukturalne generują znaczny zysk - 50%. W przypadku tego samego projektu nie można otrzymać jednocześnie dofinansowania z dwóch funduszy tj. EFRR i EFS.

PRIORYTETY

W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego można realizować następujące priorytety:

Priorytet 1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów

Celem realizacji Priorytetu 1 jest wzrost atrakcyjności wszystkich regionów przez oddziaływanie na obecne mocne strony regionów głównie za pomocą inwestycji w infrastrukturę. Priorytetowo będą traktowane modernizacja i rozwój infrastruktury technicznej i społecznej wpływającej na rozwój potencjału regionu jako całości, w tym ze znajdującymi się na jego obszarze najbardziej dynamicznymi centrami wzrostu. W ramach Priorytetu 1 definiuje się 6 celów cząstkowych, których realizacja determinuje konkurencyjność regionów:

Wzrost znaczenia centrów regionalnych jako miejsca inwestycji i koncentracji działalności gospodarczej, społecznej, turystycznej i kulturalnej.
Poprawa powiązań infrastrukturalnych szczególnie pomiędzy ośrodkami regionalnymi i pozostałymi obszarami województw dla zwiększenia możliwości równomiernego rozwoju gospodarczego, dostępu do zatrudnienia, nauki, kultury i wypoczynku.
Uzupełnienie powiązań z krajowym i międzynarodowym układem transportowym, a tym samym zwiększenie zasięgu oddziaływania programów rozbudowy i modernizacji sieci infrastrukturalnych planowanych w ramach innych programów operacyjnych, służących wdrożeniu Podstaw Wsparcia Wspólnoty (PWW) tj. Sektorowego Programu Operacyjnego (SPO) "Transport na lata 2004-2006" oraz projektów realizowanych w ramach Funduszu Spójności.
Ochrona środowiska i zachowanie zasobów naturalnych.
Poprawa dostępu mieszkańców do infrastruktury technicznej i społecznej decydującej o możliwościach rozwojowych regionów.
Poprawa funkcjonowania transportu publicznego w miastach i aglomeracjach.

Rozwój infrastruktury realizowany w ramach Priorytetu 1 przyczyniać się powinien przede wszystkim do:

Zdynamizowania rozwoju krajowych i regionalnych ośrodków wzrostu.
Zwiększenia atrakcyjności lokalizacji działalności gospodarczej, w tym bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
Zwiększenia atrakcyjności województw jako miejsca pracy i zamieszkania.
Wzmocnienia powiązań krajowych i regionalnych ośrodków wzrostu z obszarami biedniejszymi.
Rozbudowy, modernizacji oraz zwiększenia bezpieczeństwa infrastruktury drogowej zwiększającej dostępność komunikacyjną regionu, jej powiązania z krajowym i międzynarodowym układem transportu oraz wzmacniającej powiązania pomiędzy regionalnymi ośrodkami wzrostu a ich zapleczem.
Poprawy jakości oraz bezpieczeństwa ruchu miejskich systemów komunikacyjnych, w tym dróg i publicznej komunikacji miejskiej.
Poprawy jakości środowiska, w tym wód powierzchniowych.
Zwiększenia roli szkół wyższych i infrastruktury ochrony zdrowia w regionalnych procesach rozwojowych i restrukturyzacyjnych.
Zwiększenia roli turystyki, kultury i dziedzictwa kulturowego jako czynników rozwoju województw i kraju.
Upowszechnienia dostępu do Internetu i zapewnienia mieszkańcom łatwiejszego dostępu do informacji.

W dłuższej perspektywie rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej oraz poprawa połączeń pomiędzy ośrodkami regionalnymi przyczyni się do zwiększenia mobilności zawodowej i przestrzennej mieszkańców, a tym samym wzrostu dostępu do zatrudnienia i nauki.
Środki przeznaczone na realizację działań i projektów w ramach Priorytetu 1 będą pochodzić z EFRR oraz między innymi środków samorządu terytorialnego, budżetu państwa i podmiotów prywatnych.

W ramach Priorytetu 1 zdefiniowano 6 działań, których realizacja determinuje konkurencyjność regionów i w ramach których można realizować poszczególne projekty:

1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego
1.2 Infrastruktura ochrony środowiska
1.3 Regionalna infrastruktura społeczna
1.4 Rozwój turystyki i kultury
1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego
1.6 Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach

Szczegółowy opis poszczególnych działań w ramach Priorytetu 1 >>>

Priorytet 2. Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach

Celem realizacji Priorytetu 2 jest stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i regionalnym, a także poprawa zdolności do programowania i realizacji projektów w zakresie rozwoju zasobów ludzkich na tych szczeblach. Szczególne znaczenie ma realizacja działań mających na celu reorientację zawodową pracowników zanim staną się bezrobotnymi oraz przekwalifikowanie osób odchodzących z rolnictwa. Realizacja Priorytetu jest powiązana z działaniami realizowanymi w ramach Priorytetu 3 "Rozwój lokalny", w szczególności z inwestycjami na obszarach wiejskich i obszarach restrukturyzacji przemysłów.

Działania realizowane w ramach Priorytetu będą koncentrować się zwłaszcza na obszarach zagrożonych marginalizacją, w tym w szczególności obszarach wiejskich i obszarach restrukturyzacji przemysłów. Na tych obszarach należy podjąć interwencję publiczną dostosowaną do specyfiki regionalnej i ukierunkowaną na uzupełnienie ogólnokrajowych programów wsparcia rozwoju zatrudnienia i edukacji.

Wsparcie publiczne, udostępniane w ramach Priorytetu ma za zadanie między innymi:

uelastycznienie i zwiększenie mobilności zawodowej zasobów ludzkich, w tym zwiększenie poziomu wiedzy i kwalifikacji zawodowych mieszkańców, w szczególności dotyczy to mieszkańców obszarów zagrożonych marginalizacją, w tym w szczególności obszarów wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłów;
zwiększenie możliwości zmiany zatrudnienia dla pracujących w rolnictwie oraz przedsiębiorstwach i sektorach restrukturyzowanych poprzez zmianę kwalifikacji zawodowych tych osób;
wzrost udziału młodzieży z obszarów wiejskich znajdującej się w trudnej sytuacji materialnej w ogólnej liczbie uczniów szkół ponadgimnazjalnych;
wzrost udziału studentów pochodzących z obszarów zagrożonych marginalizacją, w tym w szczególności obszarów wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłów w ogólnej liczbie studentów;
wspomaganie procesu tworzenia regionalnych systemów innowacyjnych opartych na współpracy regionalnego sektora badawczo-rozwojowego z lokalnymi firmami;
promowanie przedsiębiorczości poprzez kompleksowe wsparcie dla podejmujących działalność gospodarczą.

W ramach Priorytetu 2 zdefiniowano 6 działań, w ramach których można realizować poszczególne projekty:

2.1 Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnych rynków pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie
2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne
2.3 Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa
2.4 Reorientacja zawodowa osób dotkniętych procesami restrukturyzacyjnymi
2.5 Promocja przedsiębiorczości
2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy

Szczegółowy opis poszczególnych działań w ramach Priorytetu 2 >>>

Priorytet 3. Rozwój lokalny

Celem Priorytetu 3 Rozwój lokalny jest aktywizacja społeczna i gospodarcza obszarów zagrożonych marginalizacją i włączenia ich w procesy rozwojowe kraju i Europy. Cele cząstkowe obejmują między innymi:

Wykorzystanie możliwości związanych z realizacją inwestycji infrastrukturalnych i wsparcia dla zasobów ludzkich i przedsiębiorstw realizowanych w ramach Priorytetu 1 oraz 2 ZPORR, jak również działań realizowanych w ramach Sektorowych Programów Operacyjnych;
Wsparcie lokalnych i regionalnych centrów, które w znaczący sposób wpływają na ekonomiczną i społeczną aktywność terenów je otaczających;
Zwiększenie możliwości zatrudnienia, edukacji i ochrony zdrowia dla społeczności lokalnych, poprzez poprawę stanu infrastruktury;
Wykorzystanie potencjału turystycznego, kulturowego, historycznego i przyrodniczego poprzez rozwój i poprawę stanu infrastruktury turystycznej, wypoczynkowej, a także obiektów kulturowych;
Zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych i inwestorów zewnętrznych;
Tworzenie przyjaznego środowiska dla rozwoju mikroprzedsiębiorstw;
Poprawę jakości środowiska;
Zapobieganie problemom społecznym.

Aktywizacja obszarów znajdujących się w najgorszej sytuacji społeczno-ekonomicznej będzie promować udział i współpracę partnerów lokalnych, zarówno władz publicznych, jak i organizacji i związków społecznych, gospodarczych, organizacji pozarządowych przy rozwiązywaniu problemów rozwojowych. Wyzwolenie lokalnego potencjału przedsiębiorczości i zaangażowanie miejscowych instytucji i grup mieszkańców daje szanse przezwyciężenia trudności i właściwego wykorzystania pomocy zewnętrznej.

Priorytet ten będzie wdrażany za pomocą projektów aktywizujących społeczności lokalne i umożliwiających im rozwój instytucjonalnych oraz nieformalnych form współpracy i dialogu na temat problemów rozwojowych. Projekty te będą obejmować obszary miast, dzielnic miast, obszary wiejskie lub inne wyodrębnione obszary o wspólnych cechach społeczno-gospodarczych.

W ramach Priorytetu 3 zdefiniowano 5 działań:

3.1. Obszary wiejskie
3.2. Obszary podlegające restrukturyzacji
3.3. Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe
3.4. Mikroprzedsiębiorstwa
3.5. Lokalna infrastruktura społeczna

Szczegółowy opis poszczególnych działań w ramach Priorytetu 3 >>>

Priorytet 4. Pomoc techniczna

Celem Priorytetu 4 ZPORR jest zapewnienie wsparcia procesu wdrażania programu oraz efektywnego, zgodnego z prawem i politykami wspólnotowymi wykorzystania finansowego wkładu WE oraz środków krajowych

Pomoc przeznaczona jest dla następujących instytucji zaangażowanych we wdrażanie ZPORR:

Instytucji Zarządzającej ZPORR - Departamentu Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego w Ministerstwie Gospodarki i Pracy;
Urzędów Marszałkowskich - jednostek uczestniczących w zarządzaniu komponentem regionalnym ZPORR;
Urzędów Wojewódzkich - instytucji pośredniczących w zarządzaniu ZPORR;
Instytucji Wdrażających dla działań Priorytetu 2 oraz działania 3.4.

Analiza sytuacji jednostek zaangażowanych we wdrażanie ZPORR wykazuje, iż niezbędne jest ich wsparcie w zakresie zatrudnienia odpowiednio wykwalifikowanego personelu, w zakresie szkoleń pracowników, wyposażenia urzędów w niezbędny sprzęt oraz obsługi Komitetów Monitorujących i Sterujących.

Wsparciem ze strony pomocy technicznej objęte zostaną także działania informacyjne i promocyjne, dotyczące wykorzystania funduszy strukturalnych w ramach ZPORR.

W ramach Priorytetu 4 realizowane będą 3 działania: